GIÁO DỤC MẦM NON: KHÔNG ĐỂ 300.000 ĐỨA TRẺ ĐỨNG NGOÀI CÁNH CỬA LỚP HỌC

Tháng 6/2010, trong một chuyến công tác tại Bắc Giang, ông Nguyễn Thiện Nhân — khi đó là Bộ trưởng Bộ Giáo dục & Đào tạo, đồng thời là Phó Thủ tướng Chính phủ — ghé thăm một trường mầm non ở huyện miền núi. Tại đó, ông nghe các cô giáo kể rằng có phụ huynh không thể đóng học phí bằng tiền, đành mang hai con chó đến thay thế. Vì trong căn nhà của họ, đó là thứ cuối cùng có thể quy đổi ra giá trị.

Câu chuyện ấy được nhắc lại 14 năm sau, trong phiên thảo luận của Quốc hội ngày 22/5/2025 về chính sách miễn học phí và phổ cập mầm non. Nó không chỉ là một mảnh ký ức riêng của ông Nhân. Nó là vết cắt sâu cho thấy một sự thật: ở ngay bên kia dãy núi, bên kia con suối nơi gần với Thủ đô nhất vẫn còn có những gia đình phải bắt đầu đời học cho con bằng tài sản duy nhất còn sót lại trong nhà.

Và năm 2025, Việt Nam còn khoảng 300.000 trẻ em từ 3 đến 5 tuổi chưa được đến trường, trong tổng số 4,56 triệu trẻ thuộc độ tuổi này. Phần lớn các em sống tại các huyện miền núi cao, khu vực dân tộc thiểu số hoặc tại các khu công nghiệp mới hình thành như ở Bình Dương, Đồng Nai, nơi cha mẹ làm công nhân, phải xoay sở từng đồng lương tối thiểu để gửi con đi học tư, nếu còn chỗ.

Trong bối cảnh đó, Chính phủ trình Quốc hội dự thảo Nghị quyết về phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 3-5 tuổi đến năm 2030, cùng chính sách miễn, hỗ trợ học phí cho một số cấp học. Dự thảo cho biết cần 116.000 tỷ đồng và đề xuất vượt ngân sách 20% chi cho giáo dục để “lấp đầy” khoảng trống 300.000 trẻ em chưa được đến lớp.

Việc phổ cập mầm non được xây dựng trên một nền tảng xã hội hóa, kết hợp đầu tư nhà nước với huy động nguồn lực xã hội. Nhưng đừng nhầm: xã hội hóa không có nghĩa là phó mặc. Nếu không có sự can thiệp mạnh mẽ từ ngân sách, vùng sâu vùng xa sẽ luôn tụt lại phía sau — và một lần nữa, các bà mẹ sẽ lại gõ cửa trường mẫu giáo với hai con chó trên tay.

Việc phổ cập giáo dục mầm non không nên được nhìn nhận như một bước đệm trước khi vào lớp 1. Nó là nền móng cho cả hệ thống. Những đứa trẻ được đến trường từ 3 tuổi có cơ hội phát triển kỹ năng ngôn ngữ, giao tiếp, nhận thức sớm hơn rất nhiều so với các bạn cùng tuổi chưa từng được đi học. Một khi khoảng cách trong giáo dục đã hình thành từ mầm non, rất khó để lấp lại bằng bất cứ chính sách “cứu vãn” nào sau đó.

Và nếu chúng ta thật sự nghiêm túc với cải cách giáo dục, thì không thể để bậc học nền tảng này tiếp tục là “vùng trũng” về đầu tư, giáo viên và cơ sở vật chất. 116.000 tỷ đồng dự kiến, trong đó hơn 91.000 tỷ dành riêng cho xây dựng trường lớp và thiết bị, là bước đi đúng. Nhưng đó mới là khởi đầu.

Chúng ta đã có một câu chuyện “hai con chó”. Chúng ta không cần thêm một câu chuyện tương tự trong 10 năm tới để giật mình nhìn lại.

Thu An

The post GIÁO DỤC MẦM NON: KHÔNG ĐỂ 300.000 ĐỨA TRẺ ĐỨNG NGOÀI CÁNH CỬA LỚP HỌC appeared first on Cánh cò: Tin tức Tin cậy - Kịp Thời - Hấp dẫn.