Máu mủ là duyên trời định, nghĩa tình là do lòng người vun bồi

Người xưa có câu: “Một giọt máu đào hơn ao nước lã”. Máu mủ ruột rà là mối dây trời ban, không thể cắt đứt. Nhưng nếu chỉ dựa vào huyết thống mà không vun đắp, tình thân vẫn có thể phai nhạt, thậm chí trở nên lạnh lẽo như người dưng. Duyên huyết mạch là do trời định, còn nghĩa tình lại do mỗi người bồi đắp và giữ gìn qua năm tháng.

• Người mang tâm thiện, dù ở nơi nào cũng được lòng người quý trọng
• Người mang tâm thiện, dù ở nơi nào cũng được lòng người quý trọng

Chuyện hai anh em họ Triệu

Triệu Hiếu, tự Trường Bình, và em trai là Triệu Lễ, đều là con của tướng quân Triệu Phổ dưới triều Hán. Từ nhỏ, hai anh em đã thương yêu nhau khắng khít.

Sau khi Vương Mãng cướp ngôi nhà Hán, thiên hạ loạn lạc, nạn đói hoành hành khắp nơi, có chỗ người ta phải ăn thịt người để sống. Một toán cướp chiếm núi làm trại, bắt người về làm lương thực. Một hôm, chúng bắt được Triệu Lễ, định đem luộc ăn.

Nghe tin, Triệu Hiếu lập tức tự trói mình, tìm đến trại cướp, tha thiết cầu xin:

“Em trai tôi bệnh tật, thân thể gầy yếu, không chịu đựng nổi. Thân tôi khỏe mạnh hơn, xin cho tôi chết thay em.”

Triệu Lễ bật khóc:

“Em bị bắt là số mệnh đã định, nhưng anh vốn vô tội kia mà!”

Hai anh em ôm nhau khóc nghẹn. Bọn cướp vốn giết người không gớm tay cũng phải sững sờ trước tình nghĩa ấy. Chúng thả cả hai và chỉ dặn:

“Nếu về được, hãy mang chút lương thực cho chúng ta.”

Về đến nhà, Triệu Hiếu chạy khắp nơi tìm lương thực nhưng chẳng kiếm nổi hạt nào. Ông vẫn quay lại tay không, nói rõ sự tình và sẵn sàng hiến mạng mình. Bọn cướp càng cảm phục hơn, không nỡ xuống tay, để ông bình yên trở về.

Chuyện này đến tai Hán Minh Đế. Vào niên hiệu Vĩnh Bình, nhà vua cảm động trước tình anh em họ Triệu, ban chức tước và mở yến tiệc khoản đãi cả hai.

Những kẻ cướp ấy, vốn tội ác chồng chất, chỉ vì đói khát cùng cực mà bất đắc dĩ giết người, ăn thịt người. Nhưng trước tấm lòng hiếu đễ chân thành, trong họ lại trỗi dậy sự thương xót, không muốn sát hại sinh mạng vô tội.

Từ chuyện xưa đến đời nay

Trong đời thường, có những mối quan hệ huyết thống vẫn đứt gãy nếu thiếu sự thấu hiểu và nhường nhịn. Không hiếm gia đình xảy ra cảnh anh em ruột mâu thuẫn, thậm chí trở mặt chỉ vì tranh chấp tài sản. Có người, khi cha mẹ vừa mất, chưa kịp để tang trọn hiếu đã vội phân chia của cải; lời qua tiếng lại, dần biến thành oán hận. Từ chỗ “máu mủ ruột rà” trở thành người không nhìn mặt, cả đời không còn một câu hỏi han.

Ngược lại, cũng có những người chẳng chung huyết thống nhưng sẵn sàng kề vai gánh nạn, san sẻ buồn vui. Tình nghĩa ấy, vì được nuôi dưỡng bằng hành động và lòng chân thành, đôi khi còn sâu đậm hơn cả máu mủ.

Khổng Tử từng dạy:

“Huynh đệ hòa thuận, gia đình mới hưng; bằng hữu nghĩa khí, xã hội mới yên.”

Máu mủ là nền tảng trời ban, nhưng nếu thiếu nghĩa tình, sợi dây ấy sẽ dần mỏng manh. Ngược lại, chỉ cần giữ lòng chân thành và thương yêu, tình thân sẽ bền lâu, như cây cổ thụ, dù gió mưa vẫn vững rễ, xanh cành.

Khai Tâm biên tập