Phân cấp quản lý giáo dục: Mở đường cho giáo dục địa phương tự chủ và bứt phá

Bộ Giáo dục và Đào tạo vừa ban hành thông tư quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Sở Giáo dục và Đào tạo, cũng như Phòng Văn hóa – Xã hội thuộc UBND xã, phường trong quản lý giáo dục theo chính quyền địa phương 2 cấp, được đánh giá là bước đi quan trọng nhằm tinh gọn bộ máy, tăng cường hiệu quả quản trị, đồng thời mở rộng cơ hội cho đội ngũ giáo viên.

Thông tư mới của Bộ GD-ĐT triển khai theo tinh thần Nghị định 142/2025/NĐ-CP của Chính phủ đã trao quyền rõ ràng hơn cho các Sở GD-ĐT về công tác tuyển dụng, sử dụng, thăng hạng, đào tạo và đánh giá đội ngũ nhà giáo, viên chức và người lao động trong các cơ sở giáo dục công lập.

Theo ông Phạm Tuấn Anh – Phó Cục trưởng Cục Nhà giáo và Cán bộ quản lý giáo dục, những thay đổi này không chỉ gắn với yêu cầu tăng cường quản lý chuyên môn mà còn mở ra một cơ chế quản trị mới, trao tính chủ động và linh hoạt cao hơn cho các địa phương, đặc biệt là ở cấp tỉnh/thành phố.

Ở cấp cơ sở, Chủ tịch UBND xã, phường được giao thẩm quyền quyết định bổ nhiệm, miễn nhiệm, điều động, cách chức hiệu trưởng và phó hiệu trưởng các trường mầm non, tiểu học và THCS trên địa bàn. Đây là động thái phân quyền hợp lý, phù hợp với bối cảnh thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp và nhu cầu thực tế tại các địa phương.

Tại TP.HCM – nơi đang triển khai sâu mô hình chính quyền 2 cấp, ông Nguyễn Văn Hiếu – Giám đốc Sở GD-ĐT – cho biết, tình trạng thiếu giáo viên và khó khăn trong tuyển dụng là vấn đề nan giải tại nhiều xã, phường. Việc chưa rõ ràng trong phân cấp giữa các đơn vị từng khiến công tác luân chuyển, điều động giáo viên giữa các địa bàn gặp không ít khó khăn.

Thông tư mới góp phần gỡ “nút thắt” này bằng cách quy định thẩm quyền tuyển dụng nên được phân về Sở GD-ĐT, nhằm tạo sự thống nhất và thuận lợi trong quản lý. Việc tổ chức thi tuyển tập trung cấp tỉnh giúp giảm đầu mối, tăng tính minh bạch và nâng cao cơ hội cho các cử nhân sư phạm.

“Thay vì thi tuyển ở từng xã, nay thí sinh có thể đăng ký nhiều nguyện vọng trong một kỳ thi do Sở tổ chức. Nguyện vọng 1 không đậu, vẫn có thể xét nguyện vọng 2, nguyện vọng 3… Cách làm này vừa tạo công bằng, vừa giúp các địa phương dễ dàng bố trí nhân sự phù hợp”, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Phạm Ngọc Thưởng chia sẻ.

Một trong những thay đổi đáng chú ý khác là việc nâng cao vai trò, trách nhiệm và năng lực của đội ngũ hiệu trưởng các trường học. Trong bối cảnh không còn phòng GD-ĐT ở quận/huyện, không còn bộ phận thanh tra chuyên trách, thì hiệu trưởng không chỉ đơn thuần là người quản lý trường học mà còn là người tổ chức thực hiện nhiệm vụ giáo dục tại địa phương, có vai trò tham mưu cho lãnh đạo xã/phường về công tác chuyên môn.

Theo Thứ trưởng Phạm Ngọc Thưởng, mỗi hiệu trưởng phải vừa là viên chức, vừa là nhà quản trị năng động, hiểu luật, biết điều phối nguồn lực và sẵn sàng chịu trách nhiệm trong việc triển khai các nhiệm vụ giáo dục tại cơ sở.

“Chúng ta không thể để cán bộ quản lý giáo dục hoạt động một cách hình thức. Việc bổ nhiệm, quy hoạch, luân chuyển cán bộ cần dựa trên năng lực, hiệu quả công việc, và sự cống hiến thực chất, chứ không phải yếu tố hành chính hay địa bàn. Đây là yếu tố mấu chốt để đảm bảo chất lượng giáo dục địa phương”, Thứ trưởng nhấn mạnh.

Chuyển đổi tư duy quản trị – nền tảng cho cải cách giáo dục bền vững
Thông tư mới là bước đệm quan trọng hướng tới Luật Nhà giáo đang được Bộ GD-ĐT xây dựng, với định hướng giảm đầu mối, giảm trung gian và thúc đẩy cải cách mạnh mẽ về quản trị hệ thống giáo dục.

Bộ GD-ĐT nhấn mạnh yêu cầu về quản lý rõ ràng, không bỏ trống, không chồng chéo và có phương pháp thực thi cụ thể, đặc biệt trong điều kiện các cấp xã/phường giữ vai trò trực tiếp trong quản lý trường học.

Đây cũng là lúc đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục các cấp cần đổi mới tư duy, nâng cao năng lực lãnh đạo, sẵn sàng thích nghi với mô hình quản trị hiện đại, trong đó trách nhiệm giải trình và hiệu quả thực hiện là thước đo chính cho việc đánh giá cán bộ.

Tóm lại, thông tư mới cùng với những định hướng rõ ràng từ Bộ GD-ĐT là bước chuyển quan trọng trong hành trình cải cách toàn diện hệ thống giáo dục Việt Nam, đặc biệt là ở cấp cơ sở. Việc phân cấp rõ ràng, đề cao vai trò của địa phương, tinh giản bộ máy trung gian và tạo điều kiện phát triển đội ngũ giáo viên có năng lực chính là nền tảng để xây dựng một nền giáo dục hiệu quả, linh hoạt và bền vững trong tương lai.

Thảo Nguyên 

The post Phân cấp quản lý giáo dục: Mở đường cho giáo dục địa phương tự chủ và bứt phá appeared first on Cánh cò: Tin tức Tin cậy - Kịp Thời - Hấp dẫn.