Bữa cơm tối dưới bóng đèn tròn vàng

Những năm chín mươi, điện không phải lúc nào cũng có. Nhưng nếu may mắn hôm đó có điện, thì bữa cơm tối dưới bóng đèn tròn vàng của cả nhà tôi lại rộn ràng hơn hẳn.

• Sân gạch đỏ và những trưa hè dội nước

• Cổ nhân dạy: Người quên gốc, khó thành nghiệp lớn

Bóng đèn ấy không sáng rực, chỉ hắt ra một thứ ánh sáng vàng đục, mờ mờ, vừa đủ để thấy mặt người và tô cơm. Vậy mà dưới ánh sáng ấy, bao nhiêu ký ức vẫn cứ sáng rực lên mỗi khi tôi nhớ lại.

Cơm tối nhà tôi đơn sơ: nồi cơm bắc trên bếp củi, dĩa rau luộc, nồi cá kho rim mặn, đôi khi thêm chén trứng đánh nước mắm hấp vội. Vậy thôi mà ngon đến lạ. Ba gắp rau cho má, má nghiêng đầu nhắc thằng Út bới thêm cơm, còn chị Hai thì hì hụi nhặt từng cọng rau cho khỏi lẫn sâu. Tôi ngồi nhìn từng người, không nói gì, chỉ thấy ấm.

Đôi khi mất điện, má đốt đèn dầu. Ánh sáng lập lòe nhảy múa trên tường, soi bóng mấy đứa con lom khom quanh mâm cơm.

Có đêm trời oi bức, cả nhà ăn cơm mà mồ hôi ròng ròng. Ba cầm quạt mo, vừa quạt vừa kể chuyện. Chuyện ngày ba đi bộ đội, chuyện má gánh hàng ra chợ lúc còn tối mịt, chuyện con trâu bị rắn cắn chết giữa đồng. Chuyện không đầu không đuôi, vậy mà lũ con nghe mê mẩn, quên cả ăn.

Tôi nhớ nhất có lần trời mưa lớn. Đèn điện nhấp nháy rồi phụp tắt. Trong bóng tối, má sờ tay từng đứa hỏi có đứa nào sợ không. Ba lật đật châm lại cây đèn dầu, ánh sáng mờ mờ lại tỏa ra, bữa cơm tiếp tục như chưa hề bị ngắt quãng.

Tiếng mưa gõ lộp bộp ngoài hiên. Tiếng muỗng chạm vào chén. Tiếng cười khúc khích của chị em tôi. Tất cả hòa thành một bản nhạc quen thuộc – thứ âm thanh mà giờ không thể tìm lại.

Bây giờ nhà có đèn LED sáng choang, có tivi màn hình lớn, có máy lạnh, có điện thoại thông minh. Nhưng bữa cơm tối đã khác xưa. Mỗi người một tô, một góc. Vừa ăn vừa nhìn màn hình. Không còn ai hỏi nhau “nay đi học sao rồi”, không còn ai kể chuyện ruộng khô vì gió Lào hay con bò mẹ đẻ nghé.

Thỉnh thoảng, đi ngang một căn nhà cũ còn treo bóng đèn tròn vàng, lòng tôi lại rưng rưng. Không phải vì tiếc một vật cũ, mà vì nhớ một thời khốn khó mà đầy thương yêu.

Ngày ấy, đèn không đủ sáng, nhưng soi ấm cả căn nhà.

Cơm không đủ đầy, nhưng đủ đầy một trái tim.

Khai Tâm biên tập