Nga – NATO bên bờ đối đầu: Khi tuyên bố ngoại giao biến thành lằn ranh đỏ

Tình hình an ninh tại Đông Âu tiếp tục nóng lên khi Ngoại trưởng Ba Lan Radoslaw Sikorski tuyên bố cứng rắn rằng nước này sẽ bắn hạ bất kỳ máy bay hoặc tên lửa nào của Nga xâm phạm không phận, dù vô tình hay cố ý. Tuyên bố được đưa ra tại cuộc họp khẩn cấp của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc hôm 22/9, ngay lập tức gây phản ứng gay gắt từ phía Moscow và làm dấy lên lo ngại về nguy cơ va chạm quân sự trực tiếp giữa Nga và NATO.

Phát biểu tại Liên Hợp Quốc, Ngoại trưởng Ba Lan Sikorski cảnh báo: “Các bạn đã được cảnh báo. Nếu một tên lửa hoặc máy bay khác xâm nhập không phận của chúng tôi mà không có sự cho phép, dù cố ý hay vô tình, sẽ bị bắn hạ, và nếu mảnh vỡ rơi xuống lãnh thổ NATO, xin đừng đến đây than phiền về điều đó.”

Tuyên bố này được đưa ra không lâu sau khi Ba Lan cáo buộc 19 máy bay không người lái (UAV) của Nga “cố tình” xâm phạm không phận vào đầu tháng 9. Mặc dù chưa có thiệt hại về người, nhưng phía Warsaw cho rằng đây là hành động khiêu khích và thể hiện mối đe dọa trực tiếp đến an ninh quốc gia.

Nga phản pháo: “Không cần sự thật, chỉ cần cái cớ”. Trong phần đáp lời, Phó đại sứ Nga tại LHQ Dmitry Polyansky cáo buộc Warsaw và Brussels “không cần sự thật, chỉ cần lý do để bài Nga”. Ông cho biết:

Thiệt hại duy nhất được ghi nhận trong vụ UAV là do một tên lửa từ tiêm kích NATO F-16 vô tình bắn trúng nhà dân tại Ba Lan, chứ không phải do UAV Nga.

Moscow đã đề nghị tổ chức tham vấn song phương để làm rõ vụ việc nhưng không nhận được phản hồi. Warsaw cũng chưa cung cấp bằng chứng xác thực cho cáo buộc UAV Nga vi phạm không phận.

Đặc biệt, ông Polyansky nhấn mạnh rằng “cuộc họp này chỉ là phần hai của vở kịch ‘đổ lỗi cho Nga’” và cho rằng Liên minh châu Âu đang cố tình kích động dư luận quốc tế nhằm lôi kéo Mỹ – đặc biệt là cựu Tổng thống Donald Trump – quay lại đường lối cứng rắn với Nga.

Không chỉ Ba Lan, Estonia cũng tuyên bố 3 máy bay quân sự Nga đã xâm phạm không phận nước này trong 12 phút vào tuần trước. Tuy nhiên, Nga tiếp tục bác bỏ và yêu cầu cung cấp bằng chứng cụ thể thay vì những tuyên bố mang tính “kích động chính trị”.

Cả Estonia và Ba Lan đều là thành viên NATO, do đó bất kỳ hành động quân sự nào xảy ra trên lãnh thổ của họ có thể kích hoạt Điều 5 – quy định phòng thủ tập thể của khối, đẩy tình hình an ninh khu vực vào tình trạng cảnh báo cao độ.

Các chuyên gia nhận định, tuyên bố của Ba Lan là một bước đi mang tính chiến lược và răn đe, nhưng cũng tiềm ẩn nguy cơ tính toán sai lầm:

Một UAV hoặc máy bay bay lệch hướng trong điều kiện thời tiết xấu hoàn toàn có thể bị hiểu nhầm là hành động thù địch.

Nếu Ba Lan thực hiện bắn hạ, Nga có thể phản ứng bằng hành động quân sự để “đáp trả tương xứng”, kéo theo nguy cơ xung đột vượt ngoài tầm kiểm soát.

Đáng lo ngại hơn, thiếu hụt các cơ chế đối thoại quân sự trực tiếp giữa Nga và NATO hiện nay khiến tình hình trở nên rất mong manh. Cả hai bên đều đã nhiều lần hủy hoặc ngừng các kênh liên lạc song phương kể từ khi xung đột Nga – Ukraine bùng phát.

LHQ đứng giữa “lằn ranh mỏng”. Liên Hợp Quốc tiếp tục là sân khấu tranh luận gay gắt giữa hai bên, nhưng giới quan sát cho rằng các tuyên bố cứng rắn chỉ làm gia tăng đối đầu mà không giải quyết gốc rễ vấn đề.

Điều cần thiết hiện nay là:

-Khôi phục các đường dây nóng quân sự, đặc biệt giữa Bộ Tổng tham mưu Nga và NATO.

-Tổ chức các cuộc điều tra độc lập, do các tổ chức trung lập như OSCE tiến hành, để xác minh các vụ vi phạm không phận.

-Hạn chế việc sử dụng các diễn đàn quốc tế như LHQ để phát tán thông điệp đối đầu chính trị thay vì tìm giải pháp ngoại giao.

Tuyên bố của Ba Lan không phải là sự kiện đơn lẻ, mà là một phần trong chuỗi căng thẳng âm ỉ kéo dài giữa Nga và phương Tây. Trong khi chiến sự tại Ukraine vẫn tiếp diễn, nguy cơ mở rộng thành xung đột khu vực hoặc toàn cầu không còn là điều viển vông.

Cộng đồng quốc tế, đặc biệt là những nước có vai trò trung gian, cần hành động nhanh chóng để ngăn chặn tình trạng leo thang nguy hiểm, trước khi một sự cố nhỏ có thể châm ngòi cho cuộc khủng hoảng không thể kiểm soát.

Thảo Nguyên 

The post Nga – NATO bên bờ đối đầu: Khi tuyên bố ngoại giao biến thành lằn ranh đỏ appeared first on Cánh cò: Tin tức Tin cậy - Kịp Thời - Hấp dẫn.