Thế giới đã cấm xe xăng, khuyến khích người dân đi xe điện như thế nào?

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, ô nhiễm không khí và nhu cầu phát triển bền vững ngày càng gia tăng, nhiều quốc gia trên thế giới đã lựa chọn một hướng đi không thể đảo ngược: chuyển đổi phương tiện giao thông từ động cơ đốt trong sang năng lượng sạch, trong đó chủ lực là xe điện. Chính sách này không chỉ nhằm bảo vệ môi trường, mà còn định hình lại cách các đô thị vận hành – xanh hơn, thông minh hơn và bền vững hơn. Việt Nam, với những bước đi đầu tiên như cấm xe xăng vào Vành đai 1 tại Hà Nội từ năm 2026, đang đứng trước một chặng chuyển đổi lớn – nhưng không đơn độc.

Thế giới đã làm gì?

Châu Âu cấm xe xăng đi kèm hỗ trợ người dân: Từ năm 2030, Na Uy cấm hoàn toàn xe xăng, đồng thời miễn thuế VAT và phí trước bạ cho xe điện. Anh, Pháp, Đức cũng đã ấn định thời điểm dừng bán xe chạy nhiên liệu hóa thạch. Đáng chú ý, các nước này đều có một điểm chung: không ai “ép” người dân tự xoay xở. Thay vào đó là hệ thống hỗ trợ: trợ giá xe điện, đầu tư trạm sạc, ưu tiên làn đường riêng, miễn phí gửi xe, và đào tạo nghề bảo dưỡng phương tiện mới.

Trung Quốc thí điểm cấm xe xăng từ địa phương đến toàn quốc: Trung Quốc không đưa ra lệnh cấm toàn quốc ngay lập tức, mà để từng địa phương như Hải Nam, Bắc Kinh thử nghiệm theo điều kiện riêng. Đi kèm là các ưu đãi cực mạnh: miễn thuế mua xe, biển số xe điện không phải bốc thăm, và triển khai hàng trăm nghìn trạm sạc. Kết quả, Trung Quốc hiện là quốc gia có số lượng xe điện nhiều nhất thế giới, với hơn 20 triệu chiếc đang lưu hành.

Ở Mỹ: Chính quyền California tuyên bố cấm bán xe xăng từ năm 2035, trong khi liên bang có gói hỗ trợ người dân mua xe điện trị giá hàng chục tỷ USD. Chính sách tập trung vào tăng cầu thông qua hỗ trợ trực tiếp cho người tiêu dùng và tăng cung thông qua ưu đãi cho nhà sản xuất.

Việt Nam không chỉ là cấm – phải là chuyển đổi có lộ trình

Việt Nam đặt mục tiêu phát triển giao thông xanh đến năm 2050, và lộ trình cấm xe xăng ở nội đô Hà Nội từ 2026 là một bước cụ thể. Nhưng nhìn từ kinh nghiệm thế giới, ba yếu tố cần đặc biệt chú trọng:

Không ai có thể “bỏ xe cũ mua xe mới” chỉ sau một chỉ thị. Nhà nước cần công bố kế hoạch theo từng giai đoạn: ví dụ, cấm xe sản xuất trước 2010 trước, áp tiêu chuẩn khí thải nghiêm ngặt, rồi mới tiến tới cấm toàn bộ. Điều này giúp người dân – nhất là nhóm thu nhập thấp – có thời gian thích nghi, chuẩn bị tài chính và tâm lý.

Giá xe điện vẫn cao hơn xe xăng phổ thông. Vì vậy, hỗ trợ tín dụng mua xe, trợ giá trực tiếp, miễn thuế trước bạ, hay đổi xe cũ lấy xe mới là những giải pháp rất cần thiết. Bên cạnh đó, việc phủ sóng hạ tầng trạm sạc phải đi trước một bước để người dân yên tâm chuyển đổi.

Tài xế xe ôm, công nhân, người bán hàng rong… là nhóm dễ bị “đẩy ra ngoài” nếu không có chính sách kèm theo. Việc hỗ trợ chuyển đổi phương tiện, đào tạo nghề, cho vay lãi suất thấp chính là cách kết hợp chính sách môi trường với chính sách an sinh, không để ai bị bỏ lại phía sau.

Chuyển đổi là đầu tư, không phải gánh nặng

Nhiều người lo ngại việc chuyển đổi này sẽ đắt đỏ. Nhưng kinh nghiệm toàn cầu cho thấy: chi phí y tế giảm mạnh khi ô nhiễm không khí giảm. Giao thông xanh giúp giảm nhập khẩu xăng dầu, tăng năng lực sản xuất trong nước (như VinFast, Thaco…), và tạo công ăn việc làm trong ngành công nghệ cao.

Quan trọng hơn cả, đây là cách Việt Nam chứng minh vai trò trong mạng lưới chuỗi cung ứng xanh toàn cầu – một điều kiện để thu hút FDI chất lượng cao và tiếp cận thị trường khó tính như EU, Mỹ.

Cấm xe xăng vào trung tâm Hà Nội là bước khởi đầu trong lộ trình dài hạn của Việt Nam. Nhưng để chính sách này mang lại lợi ích thực chất và được người dân đồng thuận, điều quan trọng nhất là biến chủ trương thành giải pháp cụ thể, có lộ trình, có hỗ trợ, và có người dân ở trung tâm.

Không ai phản đối chuyển đổi nếu họ thấy mình không bị thiệt thòi. Và khi mỗi người dân cảm thấy chính sách vì họ, vì sức khỏe của con cái họ, họ sẽ đồng hành – không cần bị thúc ép.

Như Phương 

The post Thế giới đã cấm xe xăng, khuyến khích người dân đi xe điện như thế nào? appeared first on Cánh cò: Tin tức Tin cậy - Kịp Thời - Hấp dẫn.