Tòa án thầm lặng trong TÂM

Tôi đã từng nghĩ mình là một kẻ thông minh. Thông minh theo cái kiểu lanh lợi của đời thường, biết cách đi đường tắt, biết cách nắm bắt cơ hội mà không cần tuân theo mọi luật chơi. Tôi đã từng tin rằng, chỉ cần một hành vi được che đậy đủ khéo, không một ai biết, thì nó xem như chưa từng tồn tại. Bên ngoài rất đường hoàng. 

Nhưng cuộc đời, qua một câu chuyện của chính mình, đã dạy cho tôi một bài học thấm thía đến từng hơi thở: Hành vi bất chính giấu được người khác, liệu có giấu được Trời Phật không?

Chuyện xảy ra cách đây vài năm, khi tôi còn là trưởng phòng của một công ty quảng cáo. Dưới trướng tôi có một cậu nhân viên trẻ tên Minh, hiền lành, sáng tạo và luôn nhìn tôi bằng ánh mắt ngưỡng mộ. 

Minh coi tôi là người thầy, là hình mẫu để phấn đấu. Cậu ấy thường nán lại muộn, pha cho tôi những ly cà phê đặc quánh, rồi rụt rè chia sẻ những ý tưởng còn phôi thai.

Một dạo nọ, công ty có một dự án cực lớn, một “cú nổ” có thể quyết định chiếc ghế Giám đốc Sáng tạo đang bỏ trống. Tôi khao khát vị trí đó đến cháy lòng. Nhưng trớ trêu thay, đầu óc tôi lúc ấy trống rỗng, bế tắc.

Chính trong những ngày đó, Minh đã mang đến cho tôi một bản kế hoạch. Nó không chỉ là ý tưởng, nó là một chiến lược hoàn chỉnh, độc đáo, táo bạo và gần như chắc chắn sẽ thắng. Cậu ấy đưa nó cho tôi với tất cả sự tin tưởng, nhờ tôi “góp ý thêm”.

Đêm đó, tôi đã không ngủ. Con quỷ tham vọng trong tôi đã trỗi dậy, nó thì thầm vào tai tôi những lời đường mật: “Đây là cơ hội của mày. Minh còn trẻ, nó còn nhiều dịp khác. Mày thì không. Chỉ cần chỉnh sửa một chút, thêm thắt vài số liệu, nó sẽ là của mày. Không ai biết đâu. Hoàn toàn không một ai.“

Và tôi đã nghe theo nó. Tôi đã đánh cắp ý tưởng đó. Tôi trình bày nó trước ban lãnh đạo như thể đó là chất xám của mình. Mọi thứ diễn ra hoàn hảo. Những lời tán thưởng, những cái vỗ vai, và cuối cùng, chiếc ghế Giám đốc Sáng tạo đã thuộc về tôi.

Minh, dĩ nhiên, không nói một lời. Cậu ấy chỉ nhìn tôi, một cái nhìn mà đến tận bây giờ tôi vẫn không thể quên. Không phải oán giận, không phải căm thù, mà là một sự sụp đổ. Thế giới của cậu ấy, niềm tin của cậu ấy, đã vỡ tan tành trong ánh mắt đó.

Tôi đã tự nhủ rằng mọi chuyện sẽ ổn thôi. Tôi đã giấu được tất cả mọi người. Tôi thành công.

Nhưng tôi đã nhầm. Tôi có thể giấu được cả thế giới, nhưng có một người tôi không thể giấu: chính là tôi. Và có lẽ, “Trời Phật nhìn thấy”, sự trừng phạt lớn nhất và đầu tiên đó là chính tòa án lương tâm  trong tôi, là quy luật Nhân-Quả vận hành không sai một ly.

Kể từ ngày đó, tôi bắt đầu sống trong một nhà tù không song sắt.

Chiếc ghế Giám đốc Sáng tạo êm ái là thế, mà tôi ngồi chưa bao giờ thấy yên. Mỗi khi có ai đó khen tôi “tài năng”, tôi lại nghe như một lời mỉa mai. Mỗi đêm, trong giấc mơ, tôi lại thấy ánh mắt của Minh nhìn mình. Tôi mất ngủ triền miên. Sự sáng tạo, thứ mà tôi từng tự hào nhất, đã bỏ tôi đi. 

Tôi không thể nghĩ ra bất cứ điều gì mới mẻ, bởi tâm trí tôi đã bị vấy bẩn bởi sự dối trá. Tôi sợ hãi khi phải đối diện với Minh, dù cậu ấy chẳng làm gì cả. Sự im lặng của cậu ấy còn đáng sợ hơn ngàn lời kết tội.

Một hôm, trong lúc dọn dẹp giá sách cũ, tôi tình cờ đọc được một câu của Lão Tử: “Thiên võng khôi khôi, sơ nhi bất lậu” (Lưới trời lồng lộng, tuy thưa mà khó thoát). Câu nói ấy như một tiếng sét đánh ngang tai. Lưới trời không phải là thứ hữu hình để người ta nhìn thấy. 

Nó là tấm lưới của nhân quả, vô hình nhưng không gì có thể xuyên qua, không thể trốn được. Tôi đã nghĩ mình đủ khéo léo để lách qua, nhưng hóa ra tôi lại tự trói mình vào đó.

Những nhà hiền triết phương Tây dường như cũng có cùng một suy ngẫm. Tôi nhớ đến câu nói trong Kinh Thánh: “What is done in the dark will be brought to the light” (Những gì được thực hiện trong bóng tối rồi sẽ bị đưa ra ánh sáng). 

Ánh sáng đó, đôi khi không phải là ánh đèn sân khấu của sự phanh phui, mà là ánh sáng của sự thật tự soi rọi vào tâm hồn, khiến ta không thể trốn chạy. 

William Shakespeare còn diễn tả sâu sắc hơn nữa cái địa ngục nội tâm này trong vở Richard III: “My conscience hath a thousand several tongues, And every tongue brings in a several tale, And every tale condemns me for a villain.” (Lương tâm của ta có cả ngàn cái lưỡi, và mỗi cái lưỡi lại kể một câu chuyện khác nhau, và câu chuyện nào cũng kết tội ta là một kẻ bất lương).

Tôi đã là một kẻ bất lương trong câu chuyện của chính mình. Sự thành công mà tôi có được từ hành vi bất chính ấy chỉ là một lớp vỏ mạ vàng, còn bên trong đã mục rỗng từ lâu. 

Cái giá của sự phản bội không chỉ là mất đi một người đồng nghiệp tốt, mà là mất đi sự bình yên trong tâm hồn, mất đi sự tôn trọng dành cho chính bản thân.

Sau cùng, tôi không thể chịu đựng được nữa. Tôi không đủ can đảm để công khai tất cả, nhưng tôi đã tìm một cách khác. Tôi xin chuyển công tác, rời khỏi vị trí đó. Trước khi đi, tôi đã viết một lá thư giới thiệu thật tâm huyết, dùng mọi uy tín của mình để giúp Minh có được một cơ hội tốt hơn ở một công ty đối tác lớn. 

Đó không phải là một sự chuộc lỗi, nó quá nhỏ bé so với những gì tôi đã gây ra, nhưng đó là điều duy nhất tôi có thể làm.

Câu chuyện này, tôi giữ cho riêng mình như một vết sẹo. Nó nhắc nhở tôi mỗi ngày rằng: Con người ta có thể nói dối cả thế giới, nhưng không thể nói dối trái tim mình. Người ta có thể che mắt được người đời, nhưng làm sao che được Thần Linh?

Hành vi bất chính, dù kín kẽ đến đâu, cũng giống như uống thuốc độc để giải khát. Nó có thể làm dịu cơn khát danh vọng nhất thời, nhưng chất độc của sự dằn vặt, hổ thẹn sẽ ngấm dần, phá hủy ta từ bên trong. 

Giấu được người, không giấu được Trời. Trừng phạt đầu tiên là chính lòng mình, nó sẽ chai sạn với cái xấu từng chút một, cho đến khi người đó không cảm giác thấy mình tội lỗi nữa, nảy mầm đầu tiên là sợ hãi, bất an của chính lòng mình…

Nguyên Tác An Hậu 

• Phân tầng xã hội: Quy luật tất yếu và con đường dung hòa bằng đạo đức
• Ăn vận là một hình thái của Lễ: Cái đẹp của y phục, quý ở sự đúng mực