Châm trà chỉ cần tới bảy phần, ba phần lưu lại là nhân nghĩa

Có câu nói “rượu đầy trà vơi”, ý rằng khi rót rượu phải rót đầy, còn rót trà chỉ cần bảy, tám phần là đủ. Câu này nghe thì nghe vậy, nhưng hỏi nguyên nhân vì sao lại như thế thì không phải ai cũng biết…

Việc bưng trà rót nước tưởng chừng đơn giản, kỳ thực bên trong ẩn chứa học vấn rất lớn. Nói một cách đơn giản, chỉ cần có thể nhớ kỹ “rượu đầy trà vơi” là sẽ không phạm sai lầm. Nói cho phức tạp, thì khó chính là ở chỗ cân đối, không thể quá nhiều, cũng không thể quá ít.

Trà là một trong những nét văn hóa đặc sắc nhất của người Á Đông, dù là nông thôn hay thành thị, chỉ cần có khách đến chơi nhà, thì đều bưng trà rót nước để mời khách.

Cho đến có một ngày, khi ngồi uống trà với một vị bằng hữu tinh thông trà đạo, nghe anh ấy vừa rót trà vừa nói: “Xưa nay, trà chỉ rót đầy bảy phần, ba phần còn lại là nhân nghĩa”.

Cũng có câu “trà bảy rượu tám”, là ý chỉ chủ nhà khi châm trà hay rót rượu cho khách, thì chén trà, chén rượu nên đầy bảy, tám phần. Chủ nhà dùng trà đãi khách, chỉ nên rót bảy phần kính trọng, không nên quá đầy. Điều này có rất nhiều kiến giải, dưới đây là một vài tổng kết.

Hay câu: “Trà đầy khinh người, rượu đầy kính người”

Đây đã là văn hóa đãi khách được lưu truyền mấy ngàn năm. Đương nhiên ở các địa phương khác nhau có thể có cách nói khác nhau, nhưng về cơ bản thì ý tứ đều giống nhau.

Ý tứ của những lời này là: Lúc châm trà cho khách không thể quá nhiều, bởi vì nước trà nóng chẳng những có thể làm cho khách bị phỏng, mà ly trà quá nóng, khách cũng không có cách nào bưng lên để uống được, làm như thế là không có sự tôn kính đối với khách.

1. Châm trà đầy bảy phần sẽ tránh việc gây bỏng cho khách, hoặc nước trà bị đổ trên bàn hoặc quần áo khách.
2. Thưởng trà cần uống từ tốn chậm rãi, một bình trà trung bình có thể uống được vài chén, cho nên không cần phải rót một ly quá đầy.
3. Trong lúc thưởng trà, không chỉ có uống trà, mà còn cần xem màu sắc nước trà, ngửi hương vị trà. Nước trà quá đầy thì sẽ gây khó khăn cho việc đánh giá.

Rót trà đầy bảy phần, lưu lại ba phần là nhân nghĩa. Có câu: “Quân tử chi giao nhạt như nước”, chỉ một ly trà vơi, trong khi từ từ nhấm nháp từng hớp trà nhỏ, mới có thể khoan thai mà cảm nhận được nghĩa tình ấm lạnh.

Châm trà chỉ cần tới bảy phần, như vậy từ phần nước tới miệng chén trà sẽ có một khoảng trống, nước trà thanh tao thấm đượm hương thơm không dễ dàng thất lạc, trước khi uống còn có thể ngửi thấy được hương trà nồng thắm khó phai.

Bảy phần, đối với cuộc sống mà nói chính là một loại nắm giữ đúng mực. Làm việc cần đúng mực, nói chuyện cần phải có hạn độ, có điểm dừng, đối đãi người cần có tâm bao dung, xử thế cần chân thành, từ tốn.

Trà rót bảy phần tựa hồ nhắc nhở chúng ta, dù làm người hay làm việc thì nhất định phải khiêm tốn cẩn thận, không kiêu căng, không nóng giận, đừng ham thích thể hiện mình, cần khiêm tốn hàm súc, bởi “tự mãn sẽ chuốc lấy tổn hại, khiêm nhường sẽ nhận được lợi ích”.

Lưu một chút tình nghĩa, lưu một chút dư nhàn, đừng để chính mình sống quá mệt mỏi. Làm người không thể quá tuyệt tình, nói chuyện không thể nói tận, nói hết; phải hiểu được vì chính mình, vì người khác mà lưu lại một đường lui, phải hiểu được đạo lý “nước đầy sẽ tràn, trăng tròn sẽ khuyết”.

Nhân sinh tựa như bóng cây qua khe cửa, như đèn treo trước gió, ngắn ngủi tựa như phiến lá trà. Chúng ta không cần phải so đo được mất, hãy sống với thực tại, sống chân thành, thuần phác, như vậy mới sống được thản nhiên.

Công danh lợi lộc chỉ như mây khói thoảng qua, đừng vì truy cầu những thứ phù phiếm mà đánh mất cả cuộc đời. Nhân sinh kỳ thực cũng tương tự như vị trà, thanh đạm, đắng chát mới là tốt nhất.

Nhân sinh cũng không khác mấy so với việc thưởng trà. Nếu chỉ nhấp một ngụm đầu, vị đắng sẽ át hết tâm trí. Nhưng khi thưởng thức trọn vẹn chén trà ấy, ta sẽ cảm nhận trọn vẹn hương vị thanh tao sẽ thấm đượm lên từng tấc lưỡi.

Đời người giống như một chén trà, khó khăn, khổ đau chỉ trong phút chốc, như vị đắng của ngụm trà đầu tiên.

An Nhiên biên tập